شب عید غدیر خم، شبی است که تاریخ در سکوتی پرمعنا فرو می‌رود، گویی لحظات پیش از طلوع حقیقت را در خود نگه داشته است. مؤمنان، با غسل، نماز، دعا و ذکر، خود را برای روزی آماده می‌کنند که پیامبر اسلام «ص» دست امام علی «ع» را بالا برد و حقیقتی را آشکار کرد که تا امروز در جان‌های عاشقان طنین‌انداز است.
اما روز عید غدیر، چیزی فراتر از یک جشن مذهبی بوده این روز، پیمانی است که هر ساله با شکوه و عظمت تجدید می‌شود. از زیارت امیرالمومنین در نجف گرفته تا اطعام مؤمنان، پوشیدن لباس‌های نو، و قرائت خطبه‌ی غدیر، همه‌ی این اعمال، نشانه‌ای از عشق و وفاداری به حقیقتی است که در ۱۸ ذی‌الحجه برای همیشه در تاریخ ثبت شد.
در این مقاله مهم‌ترین اعمال عید غدیر اعمال شب عید و آداب روز عید غدیر به صورت کامل معرفی شده اند. بنابراین، اگر قصد تحقیق درباره آداب روز عید غدیر دارید این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
راهنمای رسوم و اعمال عید غدیر اعم از اعمال شب عید و آداب روز عید غدیر
شب عید غدیر و روز بزرگ آن، فرصتی بی‌نظیر برای بازخوانی معنای عمیق این واقعه تاریخی به شمار می رود. این ایام، نه تنها زمان جشن و سرور بوده، بلکه عرصه‌ای برای عبادت‌های مخصوص، دعاهای پرمعنا و آدابی است که روح را به آسمان‌ها می‌کشاند. از غسل و روزه گرفته تا اقامه نمازهای ویژه و خواندن دعای ندبه، هر عمل در این روزها دریچه‌ای است به سوی قرب الهی و تجدید عهد با امام علی «ع» که پیامبر اسلام او را مولا و پیشوای امت معرفی کرد. در ادامه این بخش به خلاصه آداب روز عید غدیر و مهم ترین اعمال آن می پردازیم.
غسل عید غدیر نخستین گام در روز ولایت
شروع روز عید با غسل، نمادی از طهارت جسم و جان بوده که زائران معمولاً این غسل را در اقامتگاه خود انجام می‌دهند غسل عید غدیر یکی از اعمال مهمی است که آغاز روز را با طهارت و صفای باطن همراه می‌سازد. زمان دقیق این عمل از طلوع فجر تا پیش از اذان ظهر بوده و ترتیب آن در گام اول نیت «غسل یوم الغدیر» بوده و سپس شستشوی کامل بدن و خواندن دعای مأثور هنگام غسل است.
برخی زائران در نجف اشرف، این غسل را با نیتی خاص در مکان‌های مقدس همچون مسجد کوفه، مسجد سهله، یا حتی در حرم امیرالمؤمنین انجام می‌دهند تا روزشان را با برکت بیشتری شروع کنند. غسل صبح عید غدیر، ابتدای مسیری معنوی بوده که در ادامه، با زیارت، نماز، دعا، اطعام، و حضور در مراسم جشن و مدیحه‌سرایی تکمیل می‌شود.
پوشیدن لباس نو رایحه‌ای از طهارت و تجلی شکوه غدیر
پس از غسل، مؤمنان معمولاً لباس‌های تازه و آراسته به تن می‌کنند، چراکه توصیه شده در این روز با ظاهر پاکیزه و باطنی روشن حضور پیدا کند. پوشیدن لباس نو و استفاده از عطر، یکی از سنت‌های زیبای روز عید غدیر بوده که نه تنها نمادی از پاکی و آراستگی فردی است، بلکه نشانه‌ای از احترام به این روز بزرگ و شکرگزاری نسبت به نعمت ولایت امیرالمومنین محسوب می‌شود.
در نجف اشرف، زائران از ساعات اولیه صبح، لباس‌های تازه «معمولاً لباس‌های سفید یا سبز انتخاب می‌کنند که نشانه‌ای از نورانیت و پیوند با اهل بیت بوده» و معطر به تن می‌کنند و در حالی که رایحه خوش عطر، فضای شهر را آکنده کرده، با شور و شوق به سمت حرم مطهر راهی می شود. این عمل، آمادگی ظاهری و باطنی برای زیارت امیرالمؤمنین «ع» را نشان می‌دهد و در کنار دیگر اعمال عید غدیر، جلوه‌ای از ایمان و محبت را به نمایش می‌گذارد.
نماز شب عید غدیر پل ارتباطی با ملکوت
نماز دوازده رکعتی شب عید غدیر، یکی از عبادت‌های مستحب و پرفضیلت بوده که در نجف اشرف، حال و هوای ویژه‌ای دارد. زائران، از آغاز شب تا سحر در صحن‌های مختلف حرم، مسجد کوفه یا مسجد سهله، این نماز را با اخلاص و عشق به ولایت اقامه می‌کنند. در این نماز، هر رکعت با سوره حمد آغاز می‌شود، سپس سوره توحید ده بار و آیة الکرسی یک بار خوانده می‌شود. اما شکوه این عبادت، در رکعت پایانی به اوج می‌رسد؛ جایی که دعاهای مخصوص این شب با قلب‌های مملو از عشق، به درگاه الهی زمزمه می‌شود.
روزه گرفتن در روز عید غدیر سپری از نور و مغفرت
یکی از اعمال برجسته روز عید غدیر، روزه گرفتن بوده که طبق روایات، ثواب آن با صد حج و صد عمره برابری می‌کند و کفاره شصت سال گناه محسوب می‌شود. این عبادت، در کنار سایر اعمال توصیه‌شده این روز، فرصتی برای تقویت پیوند معنوی با خداوند و تعمیق معرفت نسبت به ولایت امیرالمؤمنین «ع» است. در نجف اشرف، زائران با نیت قربت، از طلوع فجر تا غروب روز عید غدیر روزه می‌گیرند.
کسانی که این روز را روزه می‌گیرند، در حقیقت با تمام وجود، ارادت خود را به ولایت حضرت علی «ع» نشان می‌دهند و از فیوضات معنوی این روز بهره‌مند می‌شوند. پس از نماز مغرب، شکستن روزه با آب، خرما، و غذاهای نذری در میان زائران و مؤمنان، جلوه‌ای از برادری و وحدت را به نمایش می‌گذارد.
زیارت امیرالمومنین در حرم علوی تجدید عهد با ولایت
در روز عید غدیر زیارت حرم مطهر امیرالمومنین نه فقط یک عمل مستحب، بلکه فرصتی برای درک عمیق‌تر از حقیقت ولایت است. زائرانی که در این روز، خود را به نجف اشرف رسانده‌اند، با قلب‌هایی مملو از محبت، وارد صحن‌های باشکوه حرم می‌شوند و لحظاتی ناب را در کنار ضریح نورانی سپری می‌کنند. در این روز، زیارت غدیریه، یکی از توصیه‌شده‌ترین زیارات بوده که در آن، حقانیت حضرت علی «ع» و جایگاه ایشان در نظام الهی مورد تاکید قرار می‌گیرد. متن زیارت، پر از جملاتی است که عهد و پیمان با ولایت را مستحکم می‌کند و زائران با قرائت آن، ارادت خود را به امامشان اعلام می‌کنند.
علاوه بر زیارت غدیریه، زیارت امین‌الله نیز از جمله زیارات ارزشمند این روز است. این زیارت، خطاب به امیرالمؤمنین «ع» است و در آن، زائران به فضایل اخلاقی و جایگاه ویژه امام علی «ع» اشاره کرده و از خداوند طلب معرفت و قربت می‌کنند.
عید غدیر یکی از مهم‌ترین مناسبت‌های مذهبی است که مسلمانان در آن به یاد امامت و ولایت امام علی (ع) می‌افتند. این روز بزرگ فرصتی عالی برای سفر به نجف و زیارت مرقد مطهر حضرت علی (ع) است. در این سفر معنوی، دینارز به عنوان پشتیبان شما در تهیه ارز، همراهتان خواهد بود. چه در ایران و چه در عراق، با خدمات امن و سریع دینارز، می‌توانید با خیالی آسوده از سفر خود لذت ببرید و به راحتی ارز مورد نیاز خود را تهیه کنید.
زمزمه‌های عاشقانه در شب غدیر خواندن دعای ندبه در شبستان حرم
دعای ندبه، یکی از تاثیرگذارترین و پرمعناترین دعاهای شیعیان بوده که با مضامین ولایی، انتظاری و عشق به امامت، دل‌ها را به آسمان‌ها پیوند می‌دهد. در شب عید غدیر، شبستان‌های حرم مطهر امیرالمؤمنین مملو از زائران و مجاورانی می‌شود که با قلب‌هایی مملو از ارادت، این دعای باشکوه را زمزمه می‌کنند.
صدقه و انفاق تجلی کرامت در روز ولایت
یکی از اعمال ارزشمند روز عید غدیر، صدقه دادن و کمک به نیازمندان بوده که از جمله مستحبات موکد در این مناسبت مبارک محسوب می‌شود. این عمل، علاوه بر آثار اجتماعی و اقتصادی، نشانگر روحیه سخاوت و مودت میان مؤمنان است که به تأسی از کرامت و بزرگواری امیرالمؤمنین در این روز انجام می‌شود. در نجف اشرف، زائران و مجاوران با نیت قربت، صدقات خود را پیش از نماز ظهر به افراد نیازمند، زائرانی که از راه‌های دور آمده‌اند، یا حتی خادمان حرم مطهر اهدا می‌کنند. برخی نیز به موکب‌های اطعام کمک مالی کرده یا بسته‌های غذایی، لباس، یا هدایا میان کودکان و خانواده‌های محروم توزیع می‌کنند. پیش از نماز ظهر، زمان مناسبی برای انجام این عمل است، زیرا دل‌ها آماده حضور در نماز، دعا، و ارتباط عمیق‌تر با خداوند هستند.
دعای روز عید غدیر زمزمه‌ای از عشق به ولایت
در منابع معتبر اسلامی، به ویژه در کتاب‌های سید بن طاووس و شیخ مفید، دعای عید غدیر یکی از اعمال مستحب این روز معرفی شده که این دعا حاوی مضامین عمیق ولایی، سپاسگزاری از نعمت ولایت امیرالمؤمنین و درخواست توفیق برای پیمودن مسیر ایمان است.
در نهایت روز عید نیز با آدابی خاص همراه بوده که می توان به زیارت امام علی «ع» خواندن دعای ندبه و تبریک گفتن به یکدیگر اشاره کرد. هر یک از این اعمال حلقه‌های پیوند محبت و ولایت را بدون شک مستحکم‌تر می‌کند.
سخن پایانی
در این مطلب برجسته‌ترین اعمال عید غدیر اعمال شب عید و آداب روز عید غدیر را تحلیل کرده‌ایم. اعمال شب عید غدیر، همچون چراغی روشن در تاریکی، دل‌های مشتاق را به یاد آن لحظه نورانی می‌اندازد که دست ولایت بر سر امت کشیده شد. پوشیدن لباس‌های نیکو، استفاده از بوی خوش، شادی کردن و شاد کردن دیگران، از سنت‌های زیبا و دلنشین این شب است که همگی نشان‌دهنده شکرگزاری و پاسداشت نعمت بزرگ ولایت است.
روزه گرفتن، غسل کردن برای پاکی جسم و جان، و اقامه نمازی که پیامبر در همان ساعت برپا داشتند، همه بخشی از برنامه‌های معنوی این روز به شمار می‌روند.
بیشتر بخوانید:
